STT

Tên văn bản

Thời điểm có hiệu lực tại Việt Nam

Nội dung chính

1.

Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES)

1994

∗ CITES được đưa ra nhằm đảm bảo rằng việc thương mại quốc tế các loài động vật và thực vật hoang dã không đe dọa đến sự sống còn của các loài này trong tự nhiên.

∗ Công ước liệt kê gần 1 nghìn loài động thực vật vào danh sách cần được bảo vệ, các loài này được liệt kê theo 3 phụ lục:

o    Phụ lục 1: Gồm khoảng 600 loài đang bị đe doạ tuyệt chủng và có thể bị ảnh hưởng do thương mại. Việc buôn bán quốc tế các loài này được cho là phi pháp. Trường hợp không mang tính thương mại thì cần phải có giấy phép xuất nhập khẩu;

o    Phụ lục 2: Gồm khoảng 350 loài chưa bị đe doạ tuyệt chủng, nhưng có nguy cơ tuyệt chủng nếu tình trạng thương mại quá mức, không được kiểm soát. Các loài này vẫn được buôn bán quốc tế nhưng cần có giấy phép xuất nhập khẩu của cơ quan quản lý các quốc gia liên quan.

o    Phụ lục 3: Gồm khoảng 250 loài được các nước thành viên yêu cầu CITES hỗ trợ kiểm soát việc buôn bán quốc tế các loài này.

Lưu ý: Danh mục các loài trong CITES mới nhất đã được Cơ quan thẩm quyền quản lý CITES Việt Nam dịch và công bố tại Thông báo số 25/TB-CTVN ngày 17/02/2023

2.

Công ước về Đa dạng sinh học (CBD)

1994

∗ Công ước có ba mục tiêu chính là: bảo toàn đa dạng sinh học; sử dụng lâu bền các bộ phận hợp thành của nó; và phân phối công bằng và hợp lý các lợi ích phát sinh từ các nguồn tài nguyên di truyền.

∗ Nội dung cơ bản của Công ước tập trung vào bảo tồn đa dạng sinh học và sử dụng bền vững các thành phần của đa dạng sinh học; tiếp cận và chuyển giao công nghệ; quản lý công nghệ sinh học và chia sẻ lợi ích. Ngoài ra, Công ước còn có các quy định về biện pháp khuyến khích bảo vệ đa dạng sinh học, hợp tác quốc tế; trao đổi thông tin; các nguồn tài chính và cơ chế tài chính… trong việc bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học trên phạm vi toàn cầu.

∗ Về vấn đề bảo tồn tại chỗ (in-situ), Công ước quy định các nước thành viên cần làm đến mức tối đa và thích đáng việc “Ngăn chặn việc đưa vào lưu hành, kiểm soát hoặc tiêu diệt triệt để các loài lạ đe dọa tới các hệ sinh thái, môi trường sống tự nhiên hoặc các loài.”

 1. 

Luật Thủy sản

Luật số 18/2017/QH14 của Quốc hội về Thủy sản

21/11/2017

01/01/2019

∗ Luật này quy định về hoạt động thủy sản; quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân hoạt động thủy sản hoặc có liên quan đến hoạt động thủy sản; quản lý nhà nước về thủy sản.

∗ Liên quan đến các loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm, Luật này có các quy định đáng lưu ý về:

• Việc nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng, trồng cấy nhân tạo loài thủy sản thuộc Phụ lục của Công ước CITES; loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm;
• Hành vi khai thác trái phép loài thủy sản thuộc Danh mục loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm;
• Việc chế biến, xuất khẩu, nhập khẩu, tái xuất khẩu, nhập nội từ biển, quá cảnh loài thủy sản thuộc Phụ lục của Công ước CITES; loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm.

∗ Điều 99 Luật này cũng nhấn mạnh: Mẫu vật các loài thủy sản thuộc Phụ lục của CITES; loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm được chế biến phải bảo đảm nguồn gốc hợp pháp.

Luật này được sửa đổi, bổ sung bởi

 2.

Luật Lâm nghiệp

Luật số 16/2017/QH14 của Quốc hội về Lâm nghiệp

15/11/2017

01/01/2019

∗ Luật này quy định về quản lý, bảo vệ, phát triển, sử dụng rừng; chế biến và thương mại lâm sản.

∗ Liên quan đến ĐVHD, một số vấn đề được quy định khái quát tại Luật này bao gồm:

• Gây nuôi phát triển động vật rừng;
• Chế biến mẫu vật các loài động vật rừng;
• Quản lý thương mại lâm sản và kinh doanh mẫu vật các loài động vật rừng.

∗ Một số hành vi đáng lưu ý trong các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động lâm nghiệp quy định tại Điều 9 Luật này bao gồm:

• Săn, bắt, nuôi, nhốt, giết, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán động vật rừng, thu thập mẫu vật các loài thực vật rừng, động vật rừng trái quy định của pháp luật;
• Tàng trữ, mua bán, vận chuyển, chế biến, quảng cáo, trưng bày, xuất khẩu, nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập, quá cảnh lâm sản trái quy định của pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

 3.

Luật Thú y

Luật số 79/2015/QH13 của Quốc hội về Thú y

19/6/2015

01/7/2016

∗ Luật này quy định về phòng bệnh, chữa bệnh, chống dịch bệnh động vật; kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật; kiểm soát giết mổ động vật, sơ chế, chế biến động vật, sản phẩm động vật; kiểm tra vệ sinh thú y; quản lý thuốc thú y; hành nghề thú y.

∗ Một số hành vi bị nghiêm cấm đáng lưu ý được quy định tại Điều 13 Luật này bao gồm:

• Khai báo, lập danh sách, xác nhận không đúng số lượng, khối lượng động vật mắc bệnh, chết, sản phẩm động vật nhiễm bệnh phải tiêu hủy;
• Nhập khẩu, xuất khẩu động vật, sản phẩm động vật thuộc diện cấm nhập khẩu, xuất khẩu theo quy định của pháp luật.

∗ Theo Điều 16, Cơ quan quản lý chuyên ngành thú y định kỳ hoặc đột xuất giám sát các bệnh truyền nhiễm có thể lây giữa ĐVHD và động vật nuôi tại cơ sở nuôi ĐVHD, vườn thú, vườn chim, khu bảo tồn đa dạng sinh học, khu bảo tồn thiên nhiên.

 4.

Luật Đầu tư

Luật số 61/2020/QH14 của Quốc hội về Đầu tư

(được sửa đổi, bổ sung theo Luật số 57/2024/QH15 ngày 29/11/2024 của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu, có hiệu lực kể từ ngày 15/01/ 2025)

17/06/2020

01/01/2021

∗ Luật này quy định về hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam và hoạt động đầu tư kinh doanh từ Việt Nam ra nước ngoài.

∗ Trong số các ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh được liệt kê tại Điều 6, có hoạt động kinh doanh mẫu vật các loại thực vật, ĐVHD có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên quy định tại Phụ lục I CITES; mẫu vật các loài thực vật rừng, động vật rừng, thủy sản nguy cấp, quý, hiếm Nhóm I có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên quy định tại Phụ lục III của Luật này.

∗ Phụ lục III của Luật này về Danh mục loài thực vật rừng, động vật rừng, thủy sản nguy cấp, quý, hiếm bao gồm Nhóm I của các danh mục: loài thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm (có 93 loài); loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm (có 126 loài).

∗ Một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện liên quan ĐVHD được liệt kê tại mã ngành số 153-157 Phụ lục IV của Luật Đầu tư

 5.

Luật Quảng cáo

Luật số 16/2012/QH13 của Quốc hội về Quảng cáo (được sửa đổi, bổ sung lần 1 theo Luật số 35/2018/QH14 của Quốc hội ngày 20/11/2018 có hiệu lực từ 01/01/2019 và sửa đổi, bổ sung lần 2 theo Luật số 75/2025/QH của Quốc hội ngày 16/6/2025 có hiệu lực từ ngày 1/1/2026)

21/6/2012

01/01/2013

∗ Luật này quy định về hoạt động quảng cáo; quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động quảng cáo; quản lý nhà nước về hoạt động quảng cáo.

∗ Theo Điều 7 Luật này, mẫu vật các loại động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm là đối tượng bị nghiêm cấm đầu tư kinh doanh theo quy định của Luật Đầu tư và do đó là sản phẩm, hàng hóa cấm quảng cáo.

 6.

Luật Đa dạng Sinh học

Luật số 20/2008/QH12 của Quốc hội về Đa dạng sinh học (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 35/2018/QH14 của Quốc hội ngày 20/11/2018 có hiệu lực ngày 01/01/2019)

13/11/2008

01/07/2009

∗ Luật này quy định về bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học; quyền và nghĩa vụ của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học.

∗ Những hành vi bị nghiêm cấm về đa dạng sinh học đáng lưu ý quy định tại Điều 7 Luật này bao gồm:

• Săn bắt, đánh bắt, khai thác bộ phận cơ thể, giết, tiêu thụ, vận chuyển, mua, bán trái phép loài thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ; quảng cáo, tiếp thị, tiêu thụ trái phép sản phẩm có nguồn gốc từ loài thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ;
• Nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng và trồng cấy nhân tạo trái phép loài động vật, thực vật hoang dã thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ.

∗ Theo Điều 45, đối với việc nuôi, trồng loài thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ, Luật này chỉ điều chỉnh hoạt động nuôi, trồng tại cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học phục vụ mục đích bảo tồn đa dạng sinh học, nghiên cứu khoa học, du lịch sinh thái.

7.               

Luật Bảo vệ môi trường (Phần 1, Phần 2)

Luật số 72/2020/QH14 ngày 17/11/2020 của Quốc hội về Bảo vệ môi trường có hiệu lực từ ngày 01/01/2022

17/11/2020

01/01/2022

*Luật này quy định về hoạt động bảo vệ môi trường; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân trong hoạt động bảo vệ môi trường.

*Liên quan đến ĐVHD, Luật này quy định về các thủ tục môi trường mà các cơ sở sản xuất, kinh doanh như cơ sở nuôi ĐVHD cần phải thực hiện.

 8.

Nghị định số 26

Nghị định số 26/2019/NĐ-CP của Chính Phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật thủy sản (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 37/2024 NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực ngày 19-05-2024)

08/03/2019

25/4/2019

∗Nghị định gồm các quy định hướng dẫn một số điều của Luật Thủy sản, trong đó có quy định về tiêu chí xác định, danh mục loài và chế độ quản lý, bảo vệ loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm.

∗Danh mục loài động vật thủy sản nguy cấp, quý, hiếm được quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định này và chia thành 2 nhóm như sau:

- Nhóm I gồm 111 loài nghiêm cấm khai thác trừ trường hợp khai thác vì mục đích bảo tồn, nghiên cứu khoa học, nghiên cứu tạo nguồn giống ban đầu, hợp tác quốc tế.

- Nhóm II gồm 59 loài được phép khai thác khi đáp ứng các điều kiện quy định tại phần II Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định này.

∗Nghiêm cấm khai thác loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm thuộc Nhóm I trừ trường hợp khai thác vì mục đích bảo tồn, nghiên cứu khoa học, nghiên cứu tạo nguồn giống ban đầu, hợp tác quốc tế.

∗Loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm thuộc Nhóm II được phép khai thác khi đáp ứng các điều kiện quy định về thời gian khi thác, kích thước khai thác, trọng lượng khai thác theo Phần II Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định này. Mọi hành vi khai thác trái với các điều kiện trên là hành vi bị cấm.

9.           

Nghị định 08 (Phần 1, Phần 2)

Nghị định 08/2022/NĐ-CP ngày 10/01/2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường có hiệu lực từ ngày 10/01/2022 (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 05/2025/NĐ-CP của Chính phủ ngày 10/1/2025 có hiệu lực từ ngày 6/1/2025)

10/01/2022

10/01/2022

*Nghị định này quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường.

*Nghị định này quy định hồ sơ, trình tự, nội dung của các thủ tục môi trường như đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường; giấy phép môi trường, đăng ký môi trường đối với các dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh (Cơ sở nuôi/chế biến, kinh doanh ĐVHD);

10.

Thông tư số 26

Thông tư số 26/2025/TT-BNNMTcủa Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định về quản lý lâm sản; xử lý lâm sản, thủy sản là tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân

24/6/2025

1/7/2025

* Thông tư này quy định về quản lý lâm sản; xử lý lâm sản, thủy sản là tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân trong đó bao gồm những quy định liên quan đến ĐVHD như

1. Hồ sơ lâm sản hợp pháp, quản lý, truy xuất nguồn gốc ĐVHD; trình tự, thủ tục khai thác động vật rừng thông thường.

2. Đánh dấu mẫu vật loài thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm; Phụ lục Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (sau đây viết tắt là CITES), trừ loài thủy sản.

4. Tiếp nhận động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm, Phụ lục CITES do chủ sở hữu tự nguyện chuyển giao quyền sở hữu cho Nhà nước.

5. Bảo quản động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm, Phụ lục CITES là tang vật, vật chứng trong quá trình tạm giữ hoặc do chủ sở hữu tự nguyện chuyển giao quyền sở hữu cho Nhà nước.

6. Xử lý động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm; Phụ lục CITES được xác lập quyền sở hữu toàn dân.

11.

Thông tư 27/2025/TT-BNNMT

Thông tư 27/2025/TT-BNNMT của Bộ Nông nghiệp và Môi trường ngày 24/6/2025 quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp

24/6/2025

1/7/2025

∗ Thông tư này quy định về quản lý loài thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm; loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ; nuôi động vật rừng thông thường; thực thi Công ước buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES).

∗ 97 Loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ:  đồng thời thuộc Phụ lục I CITES và đáp ứng một trong các tiêu chí là loài đặc hữu; có giá trị đặc biệt về khoa học, y tế, kinh tế, sinh thái, cảnh quan, môi trường, văn hóa - lịch sử.

∗ Danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm trong Nghị định này có 2 nhóm:

• Nhóm IB: gồm 109 loài động vật rừng đang bị đe dọa tuyệt chủng nghiêm cấm khai thác và sử dụng mẫu vật khai thác từ tự nhiên vì mục đích thương mạii. Tiêu chí xác định loài Nhóm IB bao gồm:

(i)            Loài nguy cấp, quý, hiếm thuộc Phụ lục I Công ước CITES phân bố tự nhiên tại Việt Nam hoặc được Cơ quan Khoa học CITES Việt Nam đánh giá trên cơ sở tiêu chí của IUCN hoặc Sách Đỏ Việt Nam từ bậc đe dọa Nguy cấp (EN) đến Cực kỳ nguy cấp (CR);

(ii)          97 Loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ: đồng thời thuộc Phụ lục I CITES và đáp ứng một trong các tiêu chí là loài đặc hữu; có giá trị đặc biệt về khoa học, y tế, kinh tế, sinh thái, cảnh quan, môi trường, văn hóa - lịch sử

• Nhóm IIB: gồm các loài động vật rừng chưa bị đe dọa tuyệt chủng nhưng có nguy cơ bị đe dọa nếu không được quản lý chặt chẽ, hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại. Tiêu chí xác định loài Nhóm IB bao gồm;

(i)            Loài hiện có tên trong Phụ lục II, Phụ lục III Công ước CITES phân bố tự nhiên tại Việt Nam;

(ii)          Loài hiện có tên trong Danh lục Đỏ IUCN ở bậc đe dọa từ sẽ nguy cấp (VU) trở lên hoặc loài có tên trong Sách Đỏ Việt Nam ở bậc đe dọa từ sẽ nguy cấp (VU) trở lên được Cơ quan Khoa học CITES Việt Nam đánh giá cần có biện pháp quản lý hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại;

(iii)        Loài không thuộc loài quy định tại điểm a, b khoản này đang bị khai thác và buôn bán quá mức hoặc theo tiêu chí của IUCN được Cơ quan Khoa học CITES Việt Nam đánh giá là có khả năng sẽ bị nguy cấp trong tự nhiên, cần có biện pháp quản lý hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại.

12.           

Thông tư 25 BNNPTNT

Thông tư 25/2016/TT-BNNPTNT ngày 30/6/2016 của BNNPTNT quy định về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật trên cạn có hiệu lực từ ngày 15/8/2016 (được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 35/2018/TT-BNNPTNT ngày 25/12/2018 của BNNPTNT có hiệu lực từ ngày 10/02/2019; Thông tư 09/2022/TTBNNPTNT có hiệu lực từ ngày 06/10/2022; Thông tư 04/2024/TT-BNNPTNT có hiệu lực từ ngày 16/5/2024; Thông tư 09/ 2025/TT-BNNMT có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 và Thông tư 28/2025/TT-BNNMT có hiệu lực từ ngày 01/7/2025)

30/6/2016

15/8/2016

Thông tư này hướng dẫn khoản 3 Điều 37 của Luật Thú y (Quy định chung về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật trên cạn) trong đó quy định Danh mục động vật, sản phẩm động vật trên cạn thuộc diện phải kiểm dịch  bao gồm ĐVHD: Voi, hổ, báo, gấu, hươu, nai, vượn, đười ươi, khỉ, tê tê, cu li, sóc, chồn, kỳ đà, tắc kè, trăn, rắn, gà rừng, trĩ, gà lôi, công và các loài động vật hoang dã khác.

13.

Quyết định số 11/2013/QĐ-TTg

Quyết định số 11/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Cấm xuất khẩu, nhập khẩu, mua bán mẫu vật một số loài động vật hoang dã thuộc các Phụ lục của Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp

24/01/2013

13/03/2013

Quyết định này quy định việc cấm xuất khẩu, nhập khẩu, mua bán một số mẫu vật động vật hoang dã thuộc các Phụ lục CITES, ngoại trừ một số ngoại lệ như phục vụ mục đích ngoại giao, nghiên cứu, bảo tồn hay các mục đích phi thương mại khác. Các mẫu vật này bao gồm:

1. Mẫu vật tê giác trắng (Ceratotherium simum) và sản phẩm chế tác từ tê giác trắng.
2. Mẫu vật tê giác đen (Diceros bicornis) và sản phẩm chế tác từ tê giác đen.
3. Mẫu vật voi Châu Phi (Loxodonta africana) và sản phẩm chế tác từ voi Châu Phi.

Theo đó, các hành vi vi phạm cũng có thể bị xem xét xử phạt vi phạm hành chính hoặc xử lý hình sự.

1.

Bộ luật Hình sự

Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 của Quốc hội (được sửa đổi, bổ sung một số điều bởi Luật số 12/2017/QH14 ngày 20/06/2017 và Luật số 86/2025/QH15 ngày 25/6/2025)

27/11/2015

01/01/2018

∗ Bộ luật này quy định về tội phạm và hình phạt trong đó có 3 điều luật liên quan trực tiếp đến ĐVHD là Điều 234. Tội vi phạm quy định về bảo vệ ĐVHD; Điều 242. Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản và Điều 244. Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm.

∗ Theo quy định tại Bộ luật này, các hành vi vi phạm liên quan đến ĐVHD có thể bị phạt tù lên đến 15 năm hoặc 4 tỷ đồng đối với cá nhân và phạt tiền đến 30 tỷ đồng, đình chỉ hoạt động từ 6 tháng đến 3 năm hoặc đình chỉ hoạt động vĩnh viễn đối với pháp nhân.

∗ Đáng lưu ý, Bộ luật Hình sự lần đầu tiên xử lý hình sự những vi phạm đối với động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIB hoặc Phụ lục II CITES trị giá từ 150 triệu đồng hoặc ĐVHD khác trị giá từ 300 triệu đồng hoặc thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng.

2.               

Luật Xử lý vi phạm hành chính

Luật số 15/2012/QH13 của Quốc hội về xử lý vi phạm hành chính (được sửa đổi, bổ sung theo Luật số 67/2020/QH14 ngày 13/11/2020 có hiệu lực từ ngày 01/01/2022 và Luật số 88/2025/QH ngày 25/6/2025 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025)

20/6/2012

01/7/2013

∗ Luật này quy định về xử phạt vi phạm hành chính và các biện pháp xử lý hành chính.

∗ Mức xử phạt hành chính đối với vi phạm liên quan đến ĐVHD, nguy cấp, quý, hiếm theo quy định tại Điều 24 là đến 1.000.000.000 đồng (đối với cá nhân) và đến 2.000.000.000 đồng (đối với tổ chức).

∗ Các hình thức xử phạt có thể được áp dụng:

• Phạt cảnh cáo;
• Phạt tiền đến mức tối đa đối với lĩnh vực tương ứng;
• Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn;
• Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính;
• Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định.

3.               

Nghị định số 98

Nghị định 98/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 17/2022/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực từ 31/01/2022 và Nghị định 24/2025/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 21/2/2025)

26/8/2020

15/10/2020

∗ Nghị định này quy định về hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả, thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

∗ Một số hành vi vi phạm liên quan đến ĐVHD, nguy cấp, quý, hiếm trong Nghị định này có thể bao gồm các hành vi như kinh doanh, xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa cấm/không rõ nguồn gốc, xuất xứ (Điều 17).

∗ Theo Điều 4, mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm là 200.000.000 đồng đối với cá nhân và 400.000.000 đồng đối với tổ chức.

4.               

Nghị định 90

Nghị định 90/2017/NĐ-CP ngày 31/7/2017 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thú y, có hiệu lực từ ngày 15/9/2017 (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 07/2022/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 10/01/2022)

31/7/2017

15/9/2017

*Nghị định này quy định về hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với hành vi vi phạm hành chính, thẩm quyền xử phạt và thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực thú y

* Điều 10, 11, 12 và 17 quy định mức phạt tiền từ 500 nghìn đến 8 triệu đồng tùy theo hành vi vi phạm đối với vi phạm các quy định về kiểm dịch động vật trong hoạt động vận chuyển ra ngoài tỉnh;

* Điều 13, 14, 15, 16, 18 và 19 quy định mức phạt tiền từ 3 triệu đến 50 triệu đồng đối với hành vi vi phạm các quy định về kiểm dịch động vật trong hoạt động nhập khẩu, xuất khẩu, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập, chuyển cửa khẩu, kho ngoại quan, quá cảnh qua lãnh thổ Việt Nam.

5.               

Nghị định số 38

Nghị định 38/2024/NĐ-CP ngày 5/4/2024 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản

05/04/2024

20/05/2024

∗ Nghị định này quy định về hành vi vi phạm hành chính, hình thức, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả, thẩm quyền lập biên bản và thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính theo từng chức danh đối với từng hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản.

∗ Một số hành vi vi phạm đáng lưu ý liên quan đến ĐVHD, nguy cấp, quý, hiếm trong Nghị định này bao gồm:

-  Vi phạm quy định về quản lý loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm;

- Vi phạm quy định về điều kiện nuôi trồng thủy sản;

- Vi phạm quy định về nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng, trồng cấy nhân tạo loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm hoặc loài thủy sản thuộc Phụ lục CITES; loài thuỷ sản nguy cấp, quý, hiếm;

- Vi phạm quy định về thu gom, mua bán, lưu giữ, sơ chế, chế biến, bảo quản, vận chuyển thủy sản;

∗ Mức phạt tiền tối đa đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản là 1.000.000.000 đồng đối với cá nhân và 2.000.000.000 đồng đối với tổ chức.

6.               

Nghị định 35

Nghị định 35/2019/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định Nghị định 07/2022/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 10/01/2022)

25/4/2019

10/6/2019

∗ Nghị định này quy định về hành vi vi phạm, hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với hành vi vi phạm hành chính; thẩm quyền xử phạt và thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp.

∗ Một số hành vi vi phạm liên quan đến ĐVHD, nguy cấp, quý, hiếm trong Nghị định này bao gồm:

• Vi phạm các quy định chung của Nhà nước về bảo vệ rừng;
• Vi phạm các quy định về bảo vệ động vật rừng;
• Vận chuyển lâm sản trái pháp luật;
• Tàng trữ, mua bán, chế biến lâm sản trái pháp luật;
• Vi phạm quy định về quản lý hồ sơ lâm sản trong vận chuyển, mua bán, cất giữ, chế biến lâm sản.

∗ Mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực Lâm nghiệp đối với hành vi vi phạm hành chính quy định tại Nghị định này là 500.000.000 đồng đối với cá nhân; đối với tổ chức là 1.000.000.000 đồng.

7.               

Nghị định 250

Nghị định 250/2025/NĐ-CP ngày 22/9/2025 của Chính phủ quy định chi tiết việc thành lập và hoạt động của hội đồng định giá tài sả; trình tự, thủ tục định giá tài sản trong tố tụng hình sự

22/9/2025

22/9/2025

∗ Nghị định này quy định chi tiết việc:

• Thành lập và hoạt động của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự;
• Trình tự, thủ tục định giá tài sản trong tố tụng hình sự theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng hình sự khi cần xác định giá của tài sản trong những trường hợp theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

∗ Đối với hoạt động định giá liên quan đến ĐVHD, Điều 20 quy định các căn cứ trong từng trường hợp cụ thể và yêu cầu việc định giá phải dựa trên ít nhất một trong các căn cứ này.

8.               

Nghị định 45

Nghị định số 45/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường

07/7/2022

25/8/2022

∗ Nghị định này quy định các hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với hành vi vi phạm hành chính, thẩm quyền lập biên bản, xử phạt vi phạm hành chính; trách nhiệm và cơ chế phối hợp trong hoạt động kiểm tra, thanh tra và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

∗ Liên quan đến ĐVHD, Nghị định này điều chỉnh:

• Các hành vi vi phạm hành chính về đa dạng sinh học;
• Các hành vi vi phạm hành chính liên quan đến loài ngoại lai xâm hại.

Mức phạt tiền cho các hành vi này là từ 1.000.000 đồng đến 1 tỷ đồng theo Điều 47, 49, 50, 51 của Nghị định này.

9.               

Nghị định 38

Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 129/2021/NĐ-CP ngày 30/12/2021 có hiệu từ ngày 01/01/2022 và Nghị định 128/2022/NĐ-CP ngày 30/12/2022 có hiệu lực từ ngày 15/02/2023)

29/03/2021

01/6/2021

∗ Nghị định này quy định về hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt, mức xử phạt, các biện pháp khắc phục hậu quả, thẩm quyền lập biên bản, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo.

∗ Hành vi vi phạm liên quan đến ĐVHD, nguy cấp, quý, hiếm trong Nghị định này là vi phạm quy định về quảng cáo hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh.

∗ Điều 5 quy định mức phạt tiền tối đa đối với một hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo là 100.000.000 đồng đối với cá nhân và 200.000.000 đồng đối với tổ chức.

STT

Tên văn bản

Trích yếu

Ngày ban hành

Ngày có hiệu lực 

Nội dung đáng lưu ý

1.

Luật Quản lý, sử dụng tài sản công

Luật số 15/2017/QH14 của Quốc hội về quản lý, sử dụng tài sản công

21/6/2017

01/01/2018

∗ Luật này quy định về quản lý nhà nước đối với tài sản công; chế độ quản lý, sử dụng tài sản công; quyền và nghĩa vụ của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân trong việc quản lý, sử dụng tài sản công.

∗ Liên quan đến ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm, đối tượng này cũng là một loại tài nguyên rừng (theo Điều 119) và cũng là một loại tài sản công do được xác lập quyền sở hữu toàn dân (theo Điều 106) trong các trường hợp như sau:

• Tài sản bị tịch thu theo quy định của pháp luật;
• Tài sản do các chủ sở hữu tự nguyện chuyển giao quyền sở hữu cho Nhà nước.

2.

Bộ luật Tố tụng Hình sự

 Bộ luật Tố tụng Hình sự số 101/2015/QH13 của Quốc hội được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 99/2025/QH15 ngày 27/6/2025 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025

 27/11/2015

 01/01/2018

 ∗ Bộ luật tố tụng hình sự quy định trình tự, thủ tục:

• Tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và một số thủ tục thi hành án hình sự;
• Nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ giữa các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng;
• Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;
• Quyền và nghĩa vụ của người tham gia tố tụng, cơ quan, tổ chức, cá nhân; hợp tác quốc tế trong tố tụng hình sự.

∗ Điểm d khoản 3 điều 106 quy định: “Vật chứng là ĐVHD và thực vật ngoại lai thì ngay sau khi có kết luận giám định phải giao cho cơ quan quản lý chuyên ngành có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.”

3.

Nghị định 77

Nghị định số 77/2025/NĐ-CP ngày 01/4/2025 của Chính phủ quy định thẩm quyền, thủ tục xác lập quyền sở hữu toàn dân về tài sản và xử lý đối với tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân có hiệu lực từ ngày 01/4/2025

01/4/2025

01/4/2025

∗ Nghị định này quy định về Thẩm quyền quyết định, trình tự, thủ tục xác lập quyền sở hữu toàn dân và Xử lý đối với tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân được quy định tại Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

∗ Một số quy định đáng chú ý liên quan đến ĐVHD, nguy cấp, quý, hiếm trong Nghị định này bao gồm:

• Mẫu vật các loài động vật, thực vật, thủy sản hoang dã thuộc Phụ lục I của Công ước CITES có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên; mẫu vật các loài thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm I ban hành kèm theo Thông tư 27; thủy sản nguy cấp, quý, hiếm đã chết; vật nuôi, cây trồng, động vật rừng đã chết; tài sản là sản phẩm chế tác từ động vật rừng; các tài sản khác buộc phải tiêu hủy theo quy định của pháp luật
• Tài sản là mẫu vật của các loài động vật, thực vật hoang dã thuộc Phụ lục I của CITES hoặc Danh mục những loài nguy cấp, quý, hiếm Nhóm I ban hành kèm theo Thông tư 27, trừ loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm đã chết được chuyển giao cho vườn quốc gia, khu dự trữ thiên nhiên, khu bảo tồn loài sinh cảnh, vườn động vật, vườn thực vật, bảo tàng thiên nhiên, cơ sở nghiên cứu, cơ sở bảo tồn, trung tâm, trạm cứu hộ để bảo quản đối với mẫu vật đã chết hoặc chăm sóc đối với mẫu vật còn sống bảo đảm phù hợp với từng loại mẫu vật và điều kiện của nơi được chuyển giao.

4.

Nghị quyết 05 

Nghị quyết số 05/2018/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng Điều 234 về tội vi phạm quy định về bảo vệ ĐVHD và Điều 244 về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm của BLHS

05/11/2018

01/12/2018

∗ Nghị quyết này hướng dẫn áp dụng:

• Điều 234 về tội vi phạm quy định về bảo vệ ĐVHD
• Điều 244 về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm của Bộ luật Hình sự;
• Điều 106 về xử lý vật chứng trong giai đoạn xét xử của Bộ luật Tố tụng hình sự.

∗ Cụ thể, Nghị quyết này hướng dẫn các biện pháp về xử lý ĐVHD trong các trường hợp động vật sống; động vật chết/sản phẩm của ĐVHD khó bảo quản, mau hỏng; và tang vật khác.

5.

Nghị quyết 04 

Nghị quyết 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12/6/2024 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyện trái phép thủy sản

12/6/2024

1/8/2024

Nghị quyết này hướng dẫn áp dụng các Điều 242 và 244 về hành vi liên quan đến bảo vệ nguồn lợi thủy sản.